در این اپیزود در مورد مهم‌ترین ویژگی یک اسکرام مستر خوب یا همان Servant Leadership صحبت می‌کنیم. سپس این مفهوم را در رویدادهای اخیری که برای صنعت IT افتاده جستجو می‌کنیم. این اپیزود جهت تقدیر از تلاش‌های جادی میرمیرانی ضبط و منتشر شده است.
اجرا: پدرام کشاورزی، اجایل کوچ و اسکرام مستر
اجایل گپ را می‌توانید از طریق شبکه‌های اجتماعی لینکدین، اینستاگرام و تلگرام دنبال کنید
سلام و درود به همه‌ی شنوندگان پادکست «اجایل گپ».
من پدرام کشاورزی هستم و نزدیک به دو سال است که افتخار همراهی شما را دارم. تلاش من و همه‌ی دوستانی که مهمان این پادکست بوده‌اند همواره بر این بوده است که آموخته‌های خود از صنعت را، آنچه برایمان اثربخش بوده، با شما به اشتراک بگذاریم؛ به امید آنکه صنایع ما روزبه‌روز رشد کنند و بهتر از گذشته شوند.
تمامی قسمت‌های «اجایل‌گپ» همان‌طور که پادکستر شناخته‌شده، علی بندری، نیز همواره بر آن تأکید دارد، به‌طور کامل رایگان‌اند و هیچ دِینی بر گردن هیچ‌کس ـ نه از نظر قانونی، نه عرفی و نه شرعی ـ نیست. دلیل این رویکرد را می‌خواهم از زبان یکی از عزیزان صنعت فناوری اطلاعات بیان کنم؛ فردی که این صنعت بسیار به او مدیون است و بسیاری از علاقه‌مندان، از او الگو گرفته‌اند و این روزها نگران سلامتی او هستند:
«هدف من همیشه این بوده که افراد موضوع را عمیقاً درک کنند و بتوانند مسیر را ادامه دهند. هدف نهایی یاد دادن همین است. ما نباید در ایران در آموزش بخیل باشیم؛ هرچه بیشتر به یکدیگر بیاموزیم، دستاوردهای بیشتری خلق خواهیم کرد.»
این اپیزود در حقیقت تقدیمی است به همه‌ی تلاش‌های بی‌چشم‌داشت افرادی چون جادی میرمیرانی و دیگرانی که مانند او دانش خود را سخاوتمندانه در اختیار جامعه قرار داده‌اند.
مدت‌ها با خودم فکر می‌کردم چگونه می‌توانم «اجایل‌گپ» را در این شرایط دشوار ادامه بدهم و چگونه می‌تواند همچنان اثربخش باشد. در نهایت تصمیم گرفتم درباره‌ی مفهومی بنیادین، یعنی رهبری خدمتگزار (Servant Leadership)، با سید مهدی حسینی گفت‌وگویی داشته باشم و این مفهوم را در ارتباط با نمونه‌های عینی همچون جادی بررسی کنم. با این حال، اختلال‌های اینترنتی به حدی بود که امکان ضبط گفت‌وگو فراهم نشد. بنابراین، برخلاف روال معمول، این اپیزود را تنها پیش می‌برم.
اگر صادق باشم، ضبط این قسمت بدون حضور مهمان برایم بسیار دشوار بود و بارها تصمیم گرفتم منصرف شوم. اما دلتنگی برای شما شنوندگان و پیام‌های دلگرم‌کننده‌ای که دریافت کردم، باعث شد این مسیر را ادامه دهم.
واقعیت این است که فضای مجازی ما این روزها سرشار از غم و خشم شده است و همین امر بر زندگی روزمره و تصمیم‌گیری‌های ما تأثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی، به‌جای پاسخ آگاهانه به تغییرات (Response to Change)، اغلب شاهد واکنش‌های هیجانی (Reaction to Change) هستیم. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که زنجیره‌ی اعتماد میان مدیران و کارکنان شکسته باشد. همان‌گونه که در اپیزود سوم گفتیم، اعتماد بستر اصلی پیاده‌سازی تقریباً هر نوع تغییر است.
امیدوارم این جریان اجتماعی، به‌زودی رویکرد خود را از غم و خشم به امید و انگیزه تغییر دهد و فراگیرتر شود.
اکنون به موضوع اصلی بازمی‌گردیم: رهبری خدمتگزار. این مفهوم نخستین‌بار توسط رابرت کی. گرینلیف (Robert K. Greenleaf) مطرح شد و امروزه در چارچوب اسکرام به‌وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای نمونه، یکی از ویژگی‌های اساسی یک اسکرام مستر خوب، همین رهبری خدمتگزار است.
رهبر خدمتگزار فردی است که، برخلاف الگوهای سنتی رهبری، پیش از هر چیز به نیازهای تیم یا سازمان خود توجه دارد. او می‌کوشد موانع و دشواری‌های مسیر را شناسایی کند و با یاری اعضای تیم برای رفع آن‌ها اقدام نماید. به بیان دیگر، در این الگو، رهبر برای افراد تیم خود وجود دارد تا به آنان خدمت کند، نه اینکه افراد در خدمت رهبر باشند. طبیعی است که کمک‌کردن، دلسوزی و همراهی از ویژگی‌های محوری چنین رهبری است.
برای روشن‌تر شدن موضوع، بار دیگر به سخنان جادی بازمی‌گردیم؛ همان سخنی که در آغاز به آن اشاره شد. وقتی او بر اهمیت آموزش و انتقال دانش تأکید می‌کند، در واقع با مصداقی کامل از رهبری خدمتگزار مواجه هستیم: شناسایی نیاز صنعت، برجسته کردن کاستی‌ها، و تلاش برای توانمندسازی افراد از طریق آموزش.
از شما شنوندگان عزیز دعوت می‌کنم در بخش نظرات، الگوهای دیگری را که از نظر شما نمونه‌ای از رهبر خدمتگزار هستند معرفی کنید و توضیح دهید چرا چنین دیدگاهی دارید. این افراد الزاماً نباید از صنعت فناوری یا فضای آی‌تی باشند؛ زیرا مفهوم رهبری خدمتگزار فراتر از هر حوزه‌ی تخصصی است.
در پایان، با آرزوی سلامتی برای جادی و دیگر دوستانمان در صنعت فناوری اطلاعات، و با امید به روزهایی روشن‌تر برای ایران و ایرانی، از شما خداحافظی می‌کنم.
